در طول زندگی روزمره، همه ما منابع نور طبیعی و مصنوعی را میبینیم.عوامل زیادی وجود دارند که به گرفتن یک عکس بینظیر کمک میکنند، اما هیچ کدام مهمتر از نور نیستند؛
درک نحوه استفاده بهینه از نور طبیعی و مصنوعی در هر شرایطی گام بزرگی در مسیر بهبود و تولید بهترین تصاویر ممکن خواهد بود. یک منبع نور بر همه چیز در عکاسی از جمله شخصیت، جدا کردن سوژه از پسزمینه، رنگها، بافتها، حال و هوا و داستان تصویر تأثیر میگذارد! در طول این مقاله به اصول اولیه نورپردازی و یادگیری اهمیت انواع مختلف نورپردازی طبیعی و مصنوعی میپردازیم.
تعریف کلمه عکاسی عبارت است از «هنر یا فرآیند تولید تصاویر با عمل انرژی تابشی (نور) بر روی سطح حساس (مانند فیلم یا حسگر نوری)».حتی کلمه عکاسی از کلمات یونانی "photos" به معنای نور و "graphie" به معنای خطوط یا نقاشی گرفته شده است که با هم به معنی "نقاشی با نور" است.
وقتی صحبت از عکاسی میشود، نوع نوری که استفاده می کنید مهمترین عنصر در ترکیببندی هر تصویر است. نور در عکاسی به نحوه ارتباط منبع نور -طبیعی یا مصنوعی- و نحوه ارتباط موقعیت منبع نور با سوژه شما اشاره دارد. موقعیت و کیفیت نور میتواند بر روی هر تعداد سوژه در تصویر نهایی شما در وضوح، تُن، احساسات و… تأثیر بگذارد. با توجه به این که چگونه نور از زاویه ها و منحنی های سوژه شما پخش میشود و کدام قسمت های سوژه روشن است و کدام قسمت در تاریکی است، این موارد متفاوت میشوند.
چه در حال عکاسی پرتره و چه از منظره باشید، بسیاری از انتخابهای نوری شما به ویژگیهای سوژه و نحوه نمایش آنها در عکسهایتان بستگی دارد. به عنوان مثال، نور سخت شدیدتر است، زوایا و سطوح را شارپتر و تیزتر و نور ملایم سطوح را صافتر نشان میدهد.
دو نوع اصلی نور طبیعی و مصنوعی وجود دارد.
نور طبیعی هر چیزی است که بدون دخالت انسان وجود دارد؛ بنابراین می تواند نور مستقیم خورشید در یک روز روشن، نور منتشر شده توسط یک روز ابری یا مه آلود یا حتی نور ماه در شب باشد. از طرف دیگر، نور مصنوعی اغلب میتواند جابجا شود و متناسب با شرایط شما تنظیم شود. در واقع تنظیم نور مصنوعی بر روی سوژه آسانتر از نور طبیعی است. انواع مختلفی از نورها در عکاسی وجود دارد و هر کدام جلوههای متفاوتی ایجاد میکنند. در اینجا برخی از رایجترین انواع نور و نحوه استفاده از آنها آورده شده است.(به یاد داشته باشید: همیشه میتوانید از فیلترها برای کنترل انواع مختلف نور استفاده کنید)
نور طبیعی
اگر میخواهید از نور طبیعی در عکاسی خود استفاده کنید، باید زاویه تابش خورشید و تاثیر آن بر ترکیب عکس را درک کنید. به عنوان مثال، در بیشتر ساعات روز، خورشید مستقیماً بالای سر است، بنابراین سوژه شما از بالا روشن میشود. یک روز آفتابی بدون ابر باعث ایجاد سایههای شدیدتر میشود، در حالی که آسمان پر از ابر نور خورشید را پخش میکند تا کنتراست نور روی سوژه شما ملایمتر باشد. برای نور طبیعی ملایمتر، از نزدیکترین ساعت به طلوع و غروب خورشید استفاده کنید،که به آن گلدن تایم میگویند؛ این اوقات از روز زمانی است که عکاسان حرفهای منظره بیشتر دوست دارند عکاسی کنند.
نور جلو (یا نور تخت)
نور جلو درواقع منبع نوری است که مستقیماً در مقابل سوژه قرار میگیرد. وقتی که نور مستقیما جلوی سوژه قرار میگیرد دارای زاویه نیست و تعداد محدودی سایه ایجاد میشود، نور به طور یکنواخت در سراسر عکس پخش میشود، بدون اینکه هیچ بخشی بیشتر یا کمتر از از بقیه در معرض دید قرار گیرد. نور صاف میتواند برای پرتره مورداستفاده قرار گیرد. با این حال، این نوع نور جزئیات سوژه را به خوبی نشان نمیدهد اما برای متقارن نشان دادن صورت میتوان آن را به کار گرفت.
نور پس زمینه
نور پسزمینه، منبع نوری است که پشت سوژه قرار دارد و سوژه بین نور و دوربین قرار میگیرد و آن را از پس زمینه جدا میکند. با این نور میتوانید با سایههای کوتاه و بلند بازی کنید؛ تنها نقطه ضعف احتمالی عکسهای دارای نور پسزمینه این است که تعادل رنگ سفید از بین میرود و در نتیجه جزئیات سوژه شما مشخص نمیشود. برای همین این نور همچنین برای گرفتن عکسهای سیلوئت (ضدنور) مناسب است.
نور ملایم
نور ملایم برای وقتی است که منبع نور شما پراکنده باشد و تأثیر آن ظریفتر از منبع مستقیم نور است. با استفاده از نور ملایم، سایههای با شدت کمتر و کنتراست کمتری بین تاریکیها و روشناییها در عکس خود خواهید داشت. اگر در یک استودیوی عکاسی کار میکنید، میتوانید از یک پنل انتشار بین منبع نور و سوژه خود استفاده کنید. اگر در خارج از خانه عکس میگیرید، نور ملایم به طور طبیعی در یک روز ابری رخ می دهد، زیرا ابرهای آسمان نور مستقیم خورشید را پخش میکنند.
نور سخت
برعکس نور ملایم یا پراکنده، نور سخت زمانی است که منبع نور شما مستقیماً به سمت سوژه باشد و باعث کنتراست و شدت بالا، سفیدی روشن و سایه تیره میشود و اغلب با استفاده از آفتاب ظهر ایجاد می شود. شما همچنین میتوانید این نوع نور را در استودیو با استفاده از نورافکن یا منبع نور دیگری که پخش نمیشود تولید کنید.
نورپردازی حلقه ای (لوپ)
نورپردازی حلقه ای تکنیک خاصی است که برای پرتره استفاده می شود. این نام به یک حلقه از نور، دور چهره سوژه شما اشاره دارد. برای این نورپردازی، نور خود را کمی بالاتر از سوژه و با زاویه 45 درجه قرار دهید. می توانید با حرکت دادن نور به سمت بالا و پایین، یک حلقه بدست بیاورید و می توانید شدت سایه را با نزدیکتر یا دورتر کردن نور از سوژه تنظیم کنید.
نورپردازی رامبراند
نورپردازی رامبراند از نام یک نقاش هلندی به همین نام گرفته شده است، زیرا او اغلب از این الگوی نورپردازی در نقاشی های خود استفاده می کرد. نور حاشیهای را میتوان با استفاده از نور پس زمینه ایجاد کرد، جایی که نور از پشت یا بالا در زاویه قرار دارد نورپردازی رامبراند توسط یک مثلث نور بر روی گونه مشخص می شود. برخلاف نورپردازی لوپ که در آن سایه بینی و گونه با هم تلاقی نمی کنند، در نورپردازی رامبراند این سایه ها با هم برخورد می کنند، به طوری که یک مثلث کوچک از نور در وسط ایجاد می شود.
برای ایجاد نورپردازی رامبراند باید سوژه عکاسی را کمی از نور دور کنید. نور باید بالای سر سوژه باشد تا سایه بینی او به سمت پایین گونه بیفتد و دقت کنید که به چشمی از سوژه که در قسمت سایه صورت قرار گرفته نور برسد، وگرنه چشم بی روح و بی حس خواهد شد و درخشش و برق خوبی نخواهد داشت.
نورپردازی گسترده
نور گسترده برای عکاسی نوعی نورپردازی جانبی است که در آن، سمت سوژه که به دوربین نزدیکتر اسن روشن و سمت دورتر در سایه است. این تکنیک باعث میشود طرفی که نور روی آن قرار دارد بزرگتر از طرف در سایه به نظر برسد. سوژه خود را در یک زاویه و کمی دورتر از دوربین قرار دهید تا به این ظاهر برسید.
نورپردازی کوتاه
نورپردازی کوتاه تقریباً برعکس نورپردازی گسترده است. در این حالت، سمت سوژه که نزدیکترین نقطه به دوربین است، در سایه است، در حالی که دورترین سمت در نور است.
نورپردازی پروانه
نورپردازی پروانه ای که گاهی اوقات پارامونت لایتینگ یا نورپردازی برتر نیز نامیده می شود که هدف از این نوع نورپردازی، ایجاد شکل یک پروانه با استفاده از سایه بینی است که در زیر آن و بالای لب ها می افتد. برای انجام این کار سوژه عکاسی خود را مستقیما زیر منبع نور قرار دهید. اینکار باعث ایجاد سایه ها در زیر گونه ها، بینی و چانه می شود.
اسپلیت روشنایی (نور پردازی یک طرفه)
نورپردازی یکطرفه همانطور که از نامش مشخص است، باعث تقسیم شدن چهره به دو بخش میشود؛ بهطوریکه یک سمت صورت در روشنایی و سمت دیگر در سایه قرار میگیرد که میتوان با استفاده از یک رفلکتور در سمتی که تاریک است، سایه ملایمتری را ایجاد کرد. یان نوع نورپردازی پرتره برای دراماتیک نشان دادن سوژه استفاده میشود که فضایی مبهم و رمزآلود ایجاد میکند و ازآنجاییکه باعث برجسته شدن عضلات صورت میگردد، بیشتر برای عکاسی از مردان مناسب است. این نورپردازی صورت و بینی را باریکتر نشان میدهد و چون نوری که از سطح میگذرد بافت را برجستهتر میکند، برای پوشاندن خطوط صورت و نواقص آن گزینه مناسبی نمیباشد. برای عکاسی با این الگوی نورپردازی پرتره تنها به یک منبع نور نیاز دارید که میتوانید از نور خورشید بهطوریکه با حرکت کردن سوژه به نورپردازی دلخواه خود برسید و یا از یک نور مصنوعی که در سمت راست یا چپ سوژه با زاویه ۹۰ درجه قرار گرفته استفاده کنید. (برای نتیجه بهتر منبع نور را کمی به سمت پشت سر سوژه ببرید تا به سمت دیگر صورت نوری نتابد و سایه بیشتری ایجاد شود.) همچنین اگر میخواهید عکستان بیروح نباشد و کمی حس زندهبودن به خود بگیرد، میتوانید از یک نور دوم باقدرت کمتر مثل یک رینگ لایت عکاسی یا سافت باکس جلوی سوژهتان استفاده کنید.